Novosti iz prošlosti (znanje, neznanje, upotreba i zloupotreba istorije)

Projekat je podržala Delegacija Evropske unije u Republici Srbiji / Delagation of the European Union to the Republic of Serbia (EIDHR)

Istraživanje javnog mnenja o istorijskim činjenicama

Cilj projekta Novosti iz prošlosti (znanje, neznanje, upotreba i zloupotreba istorije) bio je da doprinese smanjivanju zabluda u razumevanju prošlosti. Sudbina Srbije i čitavog regiona često bila vođena političkim odlukama i društvenim problemima zasnovanim na pogrešnoj percepciji istorijskih događaja i zato smo smatrali da kroz ovaj projekat možemo da damo skromni doprinos u menjanju budućnosti Srbije i zemalja u okruženju.

Namera Beogradskog centra nije bila da istraži stavove javnosti o prošlosti i da traga za njihovim poreklom i uzrocima već da pokuša da izmeni stavove zasnovane na mitovima činjenicama o prošlosti. Svedoci smo toga da je istorija često zloupotrebljavana i korišćena za postizanje političkih ciljeva, podršku vladajućim snagama, očuvanje nacionalnog identiteta, ponosa i samopouzdanja a ne kao izvor objektivnih znanja i proverenih činjenica o prošlosti.

U prvoj fazi realizacije projekta Beogradski centar za ljudska prava, u saradnji sa agencijom za istraživanje javnog mnenja IPSOS Strategic Marketing i timom istoričarki osmislio je i obavio istraživanje javnog mnenja o poznavanju istorije i stavovima građana prema događajima iz prošlosti. Grupa eminentnih istoričara, politokologa, psihologa, etnologa i antropolga je utvrdila listu najčešćih zabluda u širkoj javnosti. Ova lista je bila osnov upitnika za anketu koja je sprovedena na samom početku projekta.

U toku marta i aprila 2010. godine sprovedeno je obimno istraživanje javnog mnenja koje omogućava uvid u način na koji građani vide prošlost (nacionalnu i opštu istoriju), sebe i druge u njoj, kao i to kako formirane predrasude i pogrešne informacije utiču danas na njihovo rasuđivanje i donošenje odluka. Na osnovu istraživanja došlo se do određenih rezultata koji će na ovom portalu biti prikazani po temama pošto su i pitanja bila tako formulisana. Pitanja u upitniku grupisana su u sedam celina:

• Istorija – uvodna pitanja
• Opšta istorija
• Nacionalno vreme
• Srbi i drugi
• Identitet
• Religija
• Fašizam i antifašizam
• Komunizam
• Ratovi na prostoru bivše Jugoslavije (1991–1995).

Zanimljivo je na kraju videti i procente tačnih odgovora na pitanja koja su postavljena u toku istraživanja. Vidi više…

Na osnovu rezultata ankete tim istoričarki je obavio istraživanje i analizu odgovora na sva pitanja i došao do zaključaka koji su izneti u zbirci tekstova “Novosti iz prošlosti – znanje, neznanje, upotreba i zloupotreba istorije”.

Budući da je ideja ovog projekta da saznanja i zaključci do kojih se došlo u toku njegove realizacije posluže svima koji mogu da utiču na formiranje stava prema prošlosti i istorijskim činjenicama na portalu se nalaze svi tekstovi iz Zbirke. Autorke tekstova bave se različitim temama a kao osnov za zaklučke do kojih dolaze koriste podatke iz obavljenog istraživanja. U Zbirci se mogu naći sledeći tekstovi:  

• Dubravka Stojanović, U ogledalu drugih
• Radina Vučetić, Neprosvećena prošlost
• Sanja Petrović Todosijević, “Nacionalno vreme” – okvir za samopercepciju građana Republike Srbije
• Olga Manojlović Pintar, Rat i nemir – o viđenjima socijalističke Jugoslavije, Drugog svetskog rata u kome je nastala i ratova u kojima se raspala
• Radmila Radić, Pripadanje bez verovanja i poznavanja

Predgovor za knjigu napisao je Vojin Dimtrijević i konstatovao. Opširnije…

Smatrajući da rezultati ovog projekta imaju izuzetan značaj za sve koji su odgovorni za formiranje svesti i načina mišljenja kod građana (nastavnici, verske zajednice, mediji, političari), Beogradski centar je organizovao 6 okruglih stolova i pres konferenciju s ciljem da predstavi rezultate projekta i započne dijalog sa svima koji su spremni da rade na unapređenju znanja istorije i promeni sistema vrednosti u našem društvu. Okrugli stolovi su odrzani u:

1. Beogradu, 20. oktobar 2010.
2. Beogradu, 1. novembar 2010.
3. Nišu, 3. novembar 2010.
4. Novom Sadu, 25. novembar 2010.
5. Subotici, 26. novembar 2010.
6. Beogradu, 5. decembar 2010.

I pres konferencija u Beogradu, 29. novembra 2010.

Fotografije sa pres konferencije i okruglih stolova možete pogledati u sekciji Galerija.

Štampaj