Biblioteka ljudska prava
Beogradski centar za ljudska prava poziva vlasti Republike Srbije da što hitnije donesu zakonska rešenja i pravne akte kojima se produžava privremena zaštita za sve ljude izbegle iz Ukrajine, a koja ističe 18. marta ove godine. Prema zvaničnim podacima, od marta 2022. godine do danas u Srbiji je privremena zaštita odobrena za više od 1.500 osoba iz Ukrajine. Imajući u vidu da oružani sukob u ovoj zemlji i dalje traje, osobe iz Ukrajine su i dalje u potrebi za međunarodnom zaštitom.
Republika Srbija je Odlukom Vlade 18. marta 2022. godine[1] po prvi put aktivirala mehanizam privremene zaštite kojom je obuhvatila osobe koje su bile prinuđene da napuste Ukrajinu, kao zemlju svog porekla ili uobičajenog boravišta, ili su bile evakuisane iz Ukrajine, a koje se zbog aktuelne situacije u toj državi, ne mogu vratiti u trajne i sigurne uslove života. U skladu sa Zakonom o azilu i privremenoj zaštiti, Vlada Republike Srbije donela je Odluku o dopuni Odluke Vlade Republike Srbije o pružanju privremene zaštite raseljenim licima koja dolaze iz Ukrajine[2] 17. marta 2023. godine na još godinu dana, do 18. marta 2024. godine.
Evropska unija je u novembru 2023. godine produžila trajanje privreme zaštite za još godinu dana, tako da će sve raseljene osobe iz Ukrajine na teritorije država članica Unije moći da borave do marta 2025. godine i uživaju zaštitu i prava koja privremena zaštita pruža.
U skladu sa važećim Zakonom o azilu i privremenoj zaštiti, privremenu zaštitu moguće je doneti u trajanju od godinu dana i izuzetno se može produžiti još toliko, a posle toga nema osnova da se takva odluka dalje produžava. Zbog svega navedenog, ukazujemo na važnost hitnog pronalaženja efikasnog pravnog rešenja za produženje privremene zaštite raseljenim osobama iz Ukrajine, a u skladu sa međunarodnim standardima i praksom Evropske unije. Time bi se omogućio nesmetani nastavak njihovog legalnog boravka, produženje ličnih dokumenata i pristup pravima na rad, zdravstvenu zaštitu, obrazovanje i druga prava.
Procenjuje se da je od marta 2022. godine kroz Srbiju prošlo više desetina hiljada ljudi iz Ukrajine. Jedan deo njih je ovde ostao i uključio se u srpsko društvo na osnovu porodičnih i poslovnih odnosa, dok je država Srbija Centar za azil u Vranju opredelila kao centar za prihvat raseljenih ljudi iz Ukrajine.
Beogradski centar za ljudska prava od 2012. godine pruža besplatnu pravnu pomoć tražiocima azila i osobama sa odobrenom međunarodnom zaštitom u Republici Srbiji. Time je obuhvaćeno i regulisanje statusa privremene zaštite, kao i pomoć pri integraciji i ostvarivanju prava garantovanih Zakonom o azilu i privremenoj zaštiti. Više informacija dostupno je na našem sajtu na ukrajinskom, srpskom i engleskom jeziku.
——-
[1] Odluka Vlade Republike Srbije o pružanju privremene zaštite u Republici Srbiji raseljenim licima koja dolaze iz Ukrajine, „Sl. glasnik RS“, br. 36/2022.
[2] Odluka o dopuni Odluke o pružanju privremene zaštite u Republici Srbiji raseljenim licima koja dolaze iz Ukrajine: „Sl. glasnik RS”, broj 21/2023-44.
